Digitale Fitheid #1: Digitaal bewustzijn

auteursafbeelding

Mark Meinema

8 februari 2022 Clock 8 min

De man die onlangs mijn oven kwam repareren, is behoorlijk digitaal bewust. Waarom? In ieder geval niet omdat hij geniet van het gebruik van computers en smartphones. Maar wél omdat hij voortdurend zijn oor te luisteren legt in zijn omgeving. Zo komt hij achter manieren die zorgen dat hij meer werktijd in zijn eigenlijke werk kan steken, en minder in allerlei bijzaken. En dát vindt hij wel leuk, nog even los van alle winst in kostbare tijd en aandacht.

Wat digitaal bewustzijn is, waarom het voor jou van belang is en hoe je dat kunt vergroten, lees je hieronder.

Belangrijker dan ooit

Digitaal bewustzijn is belangrijker dan ooit en het wordt in rap tempo nog belangrijker.

De informatiehoeveelheid is aan het ontploffen

Kort na de uitvinding van het gedrukte boek ontstonden al bibliotheken met toegang tot veel meer informatie dan je ooit in je leven als mens kon verwerken. Dus information overload bestaat strikt genomen al eeuwen.

En toch is er de laatste 30 jaar wel iets veranderd. Er was dan altijd wel veel informatie, maar er waren ook altijd ijzersterke poortwachters die ons konden behoeden voor te veel.

Nieuws kwam tot ons via een combinatie van kranten, bladen en radio of tv. Papieren media hadden het te doen met beperkte fysieke ruimte omdat papier geld kost, ook iets weegt en meer papier is ook nog duurder te vervoeren. Bij radio- en tv-zenders was het niet anders door beperkte tijd, een beperkt aantal kanalen en zeer hoge kosten. Dus een redactie maakte een beperkte selectie voor ons: een filter.

Ook informatie-uitwisseling onderling ging per post en ook dat was bewerkelijk en bepaald niet gratis. Iets dergelijks gold eigenlijk voor alle vormen van informatie die tot ons kwam.

En sinds een tijdje worden die filters minder belangrijk of ze verdwijnen compleet. Het zelf massaal verspreiden van (nep-)nieuws en andere informatie kost niets meer, dus iedereen kan iedereen onbeperkt bekogelen met extreme hoeveelheden informatie.

In veel gevallen is er geen enkel filter meer op die toestroom van informatie. En al is dat filter er wel, dan moet je dat zelf maar zien in te stellen. Of, nog erger, het filter is er, maar functioneert niet in jouw belang en is daarmee onbetrouwbaar (Arjen Lubach noemt dit fabeltjesfuik en legt dat haarfijn uit).

En natuurlijk heeft die informatie-ontploffing ook kolossale voordelen: het antwoord op vrijwel al je vragen kun je in een ogenblik terugvinden. Enerzijds is dus alle kennis voor jou, maar ook voor bijvoorbeeld je klanten en partners supersnel beschikbaar.

Kortom: we leven in een samenleving waarin informatie er in extreme overvloed is en niets meer kost: de informatiesamenleving.

De drempel voor samenwerken is verdwenen

Deze illustratie lieten we voor het Digitale Fitheid-platform maken.

Illustratie: Ghazale Motia

Het meest bijzondere aan deze illustratie? Die had ik 20 jaar geleden nooit zo makkelijk kunnen laten maken. De tekening is gemaakt in Teheran (Iran) door Ghazale Motia, die ik voor het eerst had ontmoet op een evenement dat ik daar mede-organiseerde voor zo’n 100 tot 300 mensen via een gezamenlijke Google-omgeving. Het grootste deel van die mensen had ik daarvoor fysiek ook nog nooit ontmoet. En sommige mensen wist ik voor een ander evenement naar Nederland te halen via een ambassademedewerkster die een tweedegraads connectie bleek van een vriendin van me, ontdekte ik via LinkedIn. Al deze vormen van ontmoeten en samenwerken waren nog niet zo heel lang geleden onmogelijk.

We kunnen makkelijker dan ooit effectief samenwerken met mensen over de hele wereld. De drempels die er waren, zijn compleet weggevallen. De mogelijkheden zijn dus enorm vergroot. En daardoor is het ook hier belangrijker dan ooit om te kunnen filteren zodat je met de juiste mensen in aanraking komt.

Meer dan ooit leven we in een netwerksamenleving.

Enorme kansen, vooral voor je kenniswerk

Die netwerk- en informatiesamenleving kun je nauwelijks los van elkaar zien. Ze beïnvloeden elkaar en die veranderingen zijn exponentieel. De netwerk- en informatiesamenleving is zo snel zo fundamenteel dingen aan het veranderen, dat als je niet oplet dit je tijd, kansen of zelfs je inkomen kan kosten. Er wel op letten levert aan alle kanten prachtige kansen op.

De meneer die bijvoorbeeld mijn oven repareerde, ging na zijn werk zitten en handelde met zijn telefoon al pratende zijn volledige administratie, factuur én betaling door mij af. En dat binnen vijf minuten. Hij vertelde dat hij dit bij al zijn klanten doet en dat het hem uren (meervoud!) per week bespaart aan het werk dat hij het minst leuk vindt. En hij is geen IT-er of gepassioneerd hobbyist – integendeel. Hij had gewoon zijn oor te luisteren gelegd in zijn netwerk, ontdekte wat de mogelijkheden waren en maakte zich die eigen. Dat is digitaal bewustzijn.

De veranderingen die ik eerder noemde, hebben invloed op iedereen, maar vooral op kenniswerk. We besteden met steeds meer mensen steeds meer van onze tijd aan kenniswerk. En juist bij dat werk heb je volop met de netwerk- en informatiesamenleving te maken.

En nog los van het werk dat je zelf doet, ontstaan er mogelijkheden voor diensten die anders nooit hadden gekund. Voys zelf is er een sterk voorbeeld van. Ooit moest je, als je iets met telecom wilde doen, kabels in de grond leggen of je inkopen bij een bedrijf dat dat al had gedaan. Maar nu iedereen op alle plekken al een betrouwbare en snelle verbinding heeft met de wereld, is de instapdrempel lager dan ooit. (En je sluit je tegenwoordig ook nog eens razendsnel aan)

Jij hoeft niet alles bij te houden

Werken aan vergroting van ons digitaal bewustzijn lijkt een no-brainer, maar dat is het kennelijk niet. Veel mensen (misschien jij ook) hebben het gevoel dat het allemaal wat te snel gaat. En inderdaad: het gaat heel snel en het is heel erg veel.

Maar gelukkig hoef je niet álles bij te houden. Zelfs als je extreem je best doet, dan nog ga je de overgrote meerderheid van de informatie die voor jou razend interessant is, niet meekrijgen. Als je je daarbij neer kunt leggen, dan houd je alleen dat wat jou boeit in de gaten, op de momenten dat het je uitkomt.

Bovendien heeft niemand gezegd dat jij alles moet uitvinden. Jouw netwerk, je kennissen, je nichtje van 13, en vele anderen ontdekken er ook lustig op los. En de kans is bijzonder groot dat ze nét wat anders ontdekken dan jij.

Hoe komen we aan meer digitaal bewustzijn?

Media

Er is nog steeds niets mis met doen wat we al eeuwen doen: kranten, tijdschriften, vakbladen en boeken lezen.

Maar we kunnen dat wat slimmer aanpakken. Met een tool als Feedly kan ik dagelijks uit zo’n 135 verschillende nieuwsmedia, blogs, gefilterde Twitter-feeds en nieuwsbrieven zo’n 500 artikelen per dag scannen, in amper 20 minuten.

Feedly

Afkijken en uitproberen

Soms is lezen alleen niet genoeg. En dat iets voor anderen werkt, wil nog niet zeggen dat dat voor jou ook zo is. Sommige spullen zijn nou eenmaal niet voor iedereen meteen de ideale oplossing. De Elgato Stream Deck is voor mij een goed voorbeeld. In de video hieronder vertelt Martijn Aslander, mede-oprichter van Digitale Fitheid, over het apparaat.

Martijn liet de mogelijkheden zien en ik was overstag om ook eentje te proberen. Overigens heeft Martijn me ook één van de belangrijkste hacks op dit gebied geleerd: als je zelf geen zin hebt om iets uit te proberen, geef dan iemand in je netwerk die dat wél heeft een exemplaar, en vraag na een tijdje of ze er nog iets nieuws mee hebben ontdekt.

Volg bijvoorbeeld mensen die zich professioneel hiermee bezighouden: iemand als Jarno Duursma bijt zich vol overgave vast in alles wat er al wel is, maar nog niet mainstream is. Láng niet alles is iets voor jou (of mij), maar er zit zeer vaak iets veelbelovends tussen. En vooral: zij steken er flink tijd in zodat jij dat niet hoeft te doen.

En uiteindelijk is er geen ontkomen aan: zelf uitproberen. Net zoals je meters boeken kunt lezen en Youtube-video’s kunt zien over zwemmen: je ontdekt pas of het wat voor je is en hoe het werkt door in het water te springen.

Je leert altijd iets nuttigs

Het lijkt soms alsof je niet zo heel veel opsteekt van al dat gelees en geprobeer: een hoop leuke vernieuwing en inspiratie, maar een schrale oogst die voor jou meteen bruikbaar is. Dat is geen reden om dit onderhoud af te zweren. Hoogstens om er niet overdreven veel tijd in te steken of dus door dingen door anderen te laten uitproberen.

Ook precies weten waarom iets helemaal niks is voor jou, is nuttiger dan varen op je aannames erover. En sommige ontdekkingen zijn misschien niet voor jou voor nu, maar wel over een tijdje. Of je kunt het iemand in je netwerk aanraden.

Zo heb ik samen met Martijn sinds een tijdje een VR-headset aangeschaft. Mark Vletter tipte ons dit artikel over werken met een VR-headset die je beeldschermen weergeeft en dat zag er waanzinnig interessant uit.

Wat bleek (althans voor mij)? Ja, het werkte zoals beschreven maar, heel lullig, vind je glas water maar eens terug! (En drink het maar eens op met zo’n toeter voor je hoofd) Er zat ook een nét waarneembare en daardoor nét onprettige vertraging in de weergave. Niet voor iedereen storend misschien, maar wel voor mij. Bovendien moet je álle toetsen op je toetsenbord blind terugvinden, want je bent voor de echte wereld blind. En toch heb ik ook de mogelijkheden ontdekt. En ik weet zeker dat dit problemen zijn van voorbijgaande aard. Dus dit gaat geheid waardevol worden in de behoorlijk nabije toekomst.

Ik nodig je daarom de komende weken (en daarna) uit om het volgende te doen: kijk met een nieuwsgierige blik naar dingen, ook al lijkt het op het eerste gezicht niet iets voor jou te zijn en heb je ook maar een klein beetje het gevoel dat het interessant, leuk of allebei kan zijn voor je. Reserveer wat tijd, energie en misschien lef om in het diepe te springen! Of vraag een enthousiasteling om het voor je te doen. ?

Dit was het tweede deel van de zesdelige serie over Digitale Fitheid. De komende weken verschijnt er elke dinsdagochtend om 10.00 uur een nieuw stuk op voys.nl/weblog. De overige delen lees je terug via de links hieronder.

Meer verhalen lezen?

In de afgelopen jaren hebben we veel geschreven over ondernemen, zelfsturend werken, de handigste tools en nog veel meer. Dus leef je uit!

Van 7 juni 2023

Zo bouw je een informatieorganisatie

Van 28 maart 2023

Deze 11 gewoonten hebben mijn leven veranderd