Ik geef mijn miljoenenbedrijf grotendeels weg en dit is waarom

Lees je Marks verhalen graag? Meld je dan nu aan voor zijn maandelijkse nieuwsbrief vol verhalen die jou en je onderneming helpen groeien.

Het is volgend jaar precies twintig jaar geleden dat ik Voys startte als project bij TNO. Alle reden om vol trots en nostalgie terug te kijken, maar eerlijk? Ik kijk liever vooruit. Want onze wereld staat voor enorme uitdagingen: economisch, ecologisch en maatschappelijk.

In dit blog vertel ik je waarom ik mijn miljoenenbedrijf grotendeels weggeef en hoe ik dit aanpak. Goed om te weten: een gouden ticket in je chocoladereep kun je vergeten.

(Het is nog veel mooier!)

We bouwden per ongeluk één van de eerste cloudtelefoniesystemen van de wereld

Voor de context is het handig dat ik het verhaal van Voys kort voor je schets.

Nu verwacht je misschien een briljant ondernemersidee, waarbij ik met een visie aan Voys begon. Maar het echte verhaal zit anders in elkaar.

Ik deed mijn afstudeerstage bij TNO. Daar mocht ik, samen met drie andere jonge honden, spelen met de toekomst van internettechnologie. We ontwikkelden voor onszelf een online telefooncentrale, zodat we binnen die organisatie van 5.000 mensen goed telefonisch bereikbaar waren.

Achteraf gezien bouwden we één van de eerste cloudtelefoniesystemen in de wereld, maar dat beseften we pas jaren later. En dat er een miljoenenbedrijf uit zou ontstaan, geloofde al helemaal niemand. Want, wie start er nou een telecomprovider vanaf zijn studentenkamer?

Eigenaar ben ik op papier, maar in mijn hart ben ik collega

Voys was voor ons simpelweg een manier om te bewijzen dat de techniek die we hadden bedacht werkte. En dat er een markt voor was. Dat groeide uit tot een prachtig bedrijf en ik ben razendtrots op Voys.

Maar ik heb het bedrijf niet in mijn eentje opgebouwd. Dat deed ik met een grote groep (oud-)collega’s die keihard werkten om samen de telecomwereld te veranderen. Op papier ben ik eigenaar, maar ik weet heel goed dat Voys zonder deze mensen niet had gestaan waar het nu staat. Het eigenaarschap van Voys wordt daarom veel breder gedragen en zo voel ik dat ook.

Gelijkwaardig samenwerken 2.0

Wie ons al langer volgt, weet dat we zelfsturend werken. Macht doet voor mij afbreuk aan de gelijkwaardige manier waarop ik met collega’s wil samenwerken. Zelfsturing is daarom een belangrijk deel van onze identiteit. De vrijheid en verantwoordelijkheid die collega’s hebben om hun rollen te vervullen, maakt ons tot wie we zijn en hoe we naar de wereld kijken.

Omdat we bij Voys zelfsturend werken, bouwt iedereen mee aan het bedrijf. En iedereen draagt verantwoordelijkheid voor de groei van het bedrijf. Die verantwoordelijkheid deel ik dus met anderen. Dat betekent dat de last van het ondernemerschap niet alleen op mijn schouders rust.

De balans tussen risico en beloning is nu niet eerlijk

Het bestaansrecht van Voys is te danken aan:

• Onze klanten, die ons vertrouwen en maandelijks voor onze diensten te betalen
• Onze collega’s, die zich ieder vanuit hun eigen expertise inzetten voor de groei van ons bedrijf
• De Nederlandse infrastructuur waar we ons bedrijf op hebben gebouwd
• De innovatie van TNO, die ons de ruimte gaf om te leren en te experimenteren

Al die factoren zorgden er samen voor dat Voys een miljoenenbedrijf werd.

Dus, is het dan eerlijk dat ik als eigenaar aanspraak maak op alle economische voordelen die uit Voys voortkomen? Ik vind van niet. Het is tijd voor de volgende stap: we willen de waarde van Voys op een eerlijkere manier verdelen.

Bijdragen aan een positieve impact op de wereld

We willen met Voys een positieve impact maken op de wereld. Geld verdienen is daarbij geen direct doel, maar een resultaat. Het is ook simpelweg noodzakelijk om een succesvol bedrijf te laten groeien. Het resultaat komt voort uit een goed product wat waarde heeft voor onze klant.

We doen dingen vaak net even anders dan anderen. Daar past een nieuwe manier van eigenaarschap prima tussen.

• We bouwden een online telefooncentrale toen niemand dat deed
• We startten met zelfsturend werken toen managers de norm waren
• We werkten altijd vanuit onze waarden, zoals privacy, gelijkwaardigheid en vrijheid, ook als we daarvoor onze nek moesten uitsteken

Als je deze lijn doortrekt, is het grotendeels weggeven van mijn miljoenenbedrijf eigenlijk heel logisch.

Waarom naar de beurs gaan geen optie is

Je bedrijf naar de beurs brengen, is voor veel grote organisaties een logische volgende stap. Maar dat is niet wat we gaan doen. Het past niet bij de manier hoe we eigenaarschap in de toekomst voor ons zien.

Zodra je naar de beurs gaat, worden anderen eigenaar van je bedrijf. Die anderen kijken vaak maar naar één ding: economische waarde (en de toename daarvan.) Voys heeft zoveel meer waarde dan economische waarde.

Met onze stichting 48percent.org doen we ons best om de digitale kloof te dichten, zodat iedereen toegang heeft tot internet en daarmee eerlijke kansen krijgt op onderwijs, werk en welvaart.

We creëren werkgelegenheid, dragen veel bij aan educatie van de nieuwe generatie, we geven grote delen van ons product terug aan de wereld door de code open source te maken, we experimenteren met betere manieren van het besturen van een bedrijf en we schreven een prachtig boek en handboek, om maar een paar voorbeelden te noemen.

Voys heeft daarmee dus vooral veel maatschappelijke waarde. Impact maken is voor ons het allerbelangrijkste en dat kunnen we alleen doen zonder aandeelhouders die eisen stellen aan onze groei en daar ook nog consequenties aan verbinden.

De missie van Voys veiligstellen voor de toekomst

Dus, we gaan de macht en miljoenen binnen Voys beter verdelen zonder aandeelhouders. Het belangrijkste voor mij is om de missie van Voys veilig te stellen voor de toekomst.

Zo kunnen we, ook op de lange termijn, echte impact blijven maken op de wereld. Dat kan alleen als we verder denken dan winst.

We hebben met elkaar een systeem gebouwd dat economische waarde creëert ten koste van mensen en de planeet en dat moet veranderen als we vooruit willen komen.

Een paar feiten:

• Nederland is een van de rijkste landen ter wereld, maar de armoede neemt toe en raakt nu bijna 1 miljoen mensen
• De rijkste 1% van de wereld heeft de afgelopen twee jaar bijna twee keer zoveel rijkdom vergaard als de rest van de wereld samen
• Ons klimaat is radicaal aan het veranderen, met verlies van biodiversiteit, uitputting van natuurlijke bronnen, droogte, bosbranden, hittegolven en minder opbrengst van gewassen tot gevolg

Dat zijn zaken die we niet kunnen negeren en waar we als bedrijf verantwoordelijkheid in moeten nemen. Maar het lijkt bijna een default uitkomst van ons huidige systeem van eigenaarschap dat zich focust op economische aandeelhouderswaarde. We zullen daarom moeten experimenteren met nieuwe vormen van eigenaarschap waarbij die economische impuls uit het besturende systeem wordt gehaald.

Zo ga ik mijn miljoenenbedrijf weggeven – steward ownership

We hebben een flinke tijd gezocht naar alternatieven voor eigenaarschap die passen bij een nieuwe economie die onze missie en waarden veiligstelt voor de toekomst.

Dat vonden we in steward ownership, een eigenaarssysteem dat goed past bij onze visie op de toekomst, eigenaarschap en de manier waarop we omgaan met macht en miljoenen.

En kijkend naar onze gewenste toekomst ontstonden er zeven punten waar een nieuw systeem voor eigenaarschap aan moet voldoen.

1. Het systeem moet de bestuurlijke- en economische rechten splitsen; als je deze mengt creëer je ongezonde krachten in het systeem
2. Het systeem moet robuust en toekomstbestendig zijn, wat betekent dat je afspraken, die nu heel goed lijken, later kunt aanpassen als dat nodig is
3. Het gedachtegoed – de reden van bestaan en de waarden – van het bedrijf moet gewaarborgd worden
4. Collega’s, klanten en ons gedachtegoed moeten een stem hebben in hoe het bedrijf zich ontwikkelt
5. De organisatie moet een zelfsturend systeem blijven
6. De overdracht moet betaalbaar zijn. Dat klinkt logisch, maar is complex binnen de Nederlandse wet- en regelgeving
7. Het systeem moet transparant zijn

Ontdek hoe steward ownership precies werkt

De manier waarop we invulling willen geven aan steward ownership verdeelt de macht en economische waarde van mijn bedrijf op een rechtvaardige manier, nu en in de toekomst.

Het is voor Voys een heel goede oplossing omdat zowel de collega’s, onze klanten en ons gedachtegoed vertegenwoordigd zijn in het systeem en een stem hebben. Zo worden alle belangen die er toe doen gewaarborgd door een stichting die de zorg draagt voor het bestuur.

Benieuwd hoe dat werkt?

In een volgend blog leg ik je precies uit wat steward ownership is, hoe je het toepast binnen jouw organisatie en welke stappen we nu zetten bij Voys.