Zeg maar dag tegen je privacy

Tracking

Welkom in de wondere wereld van tracking. Cookies en andere technieken worden gebruikt om een uitgebreid profiel van je te maken en je te volgen op het internet. Zo staan de schoenen die jij op Zalando hebt bekeken vervolgens ook op iedere andere website die je bezoekt. Gebeurt dit veel? Ik zal proberen je een beeld geven. Op Forbes.com worden 32 cookies ingeladen, Nu.nl doet er 35 en de site die je nu bekijkt laadt er 33 in.

Analyse van online gedrag wordt steeds eenvoudiger, omdat de techniek sneller en slimmer wordt. Daarnaast wordt de opslag van data ieder jaar goedkoper. Waar we in 2010 nog zo’n 10 euro voor een gigabyte (GB) aan opslag betaalden is dit anno 2016 zo’n 3 cent. Hoeveel is 1 GB? Op 1 GB opslag zet je ongeveer 3500 boeken… en dat voor maar 3 cent.

Facebook

Facebook is één van die grote dataverzamelaars. Het bereik van dit sociale netwerk is veel groter dan Facebook.com alleen. Heeft een website een Facebook like-knop? Dan is de kans groot dat Facebook weet dat je die site bezocht hebt, zonder dat je op de knop hebt geklikt en zelfs als je er niet via Facebook gekomen bent. Ook wordt Facebook steeds vaker gebruikt als inlogmethode voor andere site en apps.

Verder zijn WhatsApp en Instagram eigendom van Facebook. Je begrijpt het al; deze organisatie weet heel veel van jou en al jouw persoonlijke zaken. Een voorbeeld? Ze weten wanneer je verliefd wordt en ook hoe lang je relatie nog stand gaat houden. Juist, nog voordat jij het zelf weet.

Google

Google is nog erger. De browser van deze zoekmachinegigant (Chrome) wordt inmiddels door ruim 70 procent van de internetters gebruikt. Het besturingssysteem Android – waarvan Google de eigenaar is – vormt de basis van 1,5 miljard actieve smartphones en tablets.

Verder heeft Google de bekende zoekmachine die door zo’n 95 procent van internettend Nederland wordt gebruikt. Ook hebben ze allerhande analyse- en advertentietools zoals Analytics, Adsense, Publisher tags en een eigen DNS-service. Ga er dus maar vanuit dat Google 80 procent tot 90 procent van al je online gedrag kan zien.

Ongelimiteerd hun gang gaan

De hierboven beschreven bedrijven kunnen en mogen bijna ongelimiteerd hun gang gaan. Politici begrijpen internettechnologie en de impact ervan namelijk niet. Daardoor krijg je gekke dingen als de cookie pop-up. Ik kan mij niet voorstellen dat er een Kamerlid of Europarlementariër gloeiend van trots achter zijn laptop zit als hij op de ‘Ok, je mag cookies plaatsen’-knop klikt. En dan vervolgens denkt: “Wauw, dit hebben wij goed geregeld.”

Bescherming tegen tracking

Nu kun je je online nog redelijk beschermen tegen het meten. Ongeveer 20 procent van de online bevolking gebruikt een adblocker. Die blokkeert vaak ook de genoemde cookies. Verder zijn er VPN-diensten die je internetadres kunnen maskeren. Daardoor is het moeilijker te achterhalen wie jij bent. Ook gaan steeds meer websites over op ‘https’, dat internetverkeer enigszins versleutelt en daarmee veiliger maakt. Het wordt langzaam veiliger, maar de les is duidelijk: alles wat we kunnen meten, gaan we meten. En dat meten bereikt nu de echte wereld.

Ook offline meten

Het offline meten begon klein. Google heeft een tijd de data van Vodafone gebruikt om te meten hoe druk het is op de weg. Die vond je vervolgens in Google Maps. Vodafone levert haar data echter aan meer partijen. Zo weet BV Nederland hoeveel Chinese bezoekers wij afgelopen jaar hebben gehad. Telecomoperators kunnen – dankzij de Chinese smartphones die het Vodafone of T-Mobile netwerk opgaan – zien of onze internationale marketingactiviteiten effectief zijn. Die data wordt ook tegen betaling doorverkocht aan andere geïnteresseerde partijen.

De ‘gratis’ WiFi van de Albert Heijn

Dit gaat echter al vrij snel een stap verder. Dankzij Bluetooth en WiFi weten steden nu bijvoorbeeld hoe druk het is in de verschillende winkelstraten en hoe de dagjesmensen zich door een stad bewegen. Iets wat gelijk privacy vraagstukken opriep.

Een soortgelijke techniek werd eerder gebruikt om bezoek in de winkels bij te houden. De gratis wifi bij de Albert Hein of de Ikea is er ook niet zomaar en is ook helemaal niet gratis: je betaalt met je data. Ook dit zorgde voor commotie. De politieke reactie was: “Zet je wifi en bluetooth maar uit.” Dat is volgens mij niet de oplossing.

Alle apparaten komen online

Het probleem is dat bovenstaande voorbeelden pas het begin zijn van wat er mogelijk is. Het internet der dingen komt eraan en dat betekent dat alle tastbare dingen aangesloten worden op het internet. Je wasmachine vertelt straks aan de fabrikant hoeveel hij gebruikt wordt en welk onderdeel aan vervanging toe is. Wat hij echter verder aan informatie doorgeeft kun jij door de gebruikte techniek niet zien.

Dit offline meten wordt steeds goedkoper omdat de techniek heel snel veel goedkoper wordt. Meten is eenvoudig + verwerken van die gegevens is goedkoop en eenvoudig + data opslaan nagenoeg kosteloos = weg privacy.

Data voor je verzekeraar

Het wordt pas echt spannend als online en offline data worden gecombineerd en gekoppeld. FitBit is een bedrijf dat activiteitentrackers maakt. Deze slaan op hoeveel je beweegt, sport, slaapt en ga zo maar door.

Omdat techniek steeds goedkoper wordt kun je je goed voorstellen dat een dergelijk apparaat met een paar jaar ook bijhoudt hoe veel je drinkt, rookt, wat je bloeddruk is, wat je eet en allerhande gezondheidszaken meer. FitBit is een beursgenoteerd bedrijf en kan dus gewoon gekocht worden door een zorgverzekeraar. Verzekeraars zijn namelijk gek op data.

Je data wordt verkocht

Nou kun je denken: dit gaat toch niet gebeuren. Maar je data wordt nu al verkocht. Runkeeper is een populaire app die je sportactiviteiten bijhoudt. Runkeeper houdt meer bij: wie je bent, hoe oud je bent, waar je woont, wat je eet, waar je werkt, waar je op vakantie gaat en wat je gewicht is. Een aantal van deze gegevens houdt Runkeeper zelfs bij als de app niet actief wordt gebruikt. Deze data verkoopt Runkeeper vervolgens aan adverteerders. Runkeeper is inmiddels in handen van het sportmerk ASICS. Zij kochten Runkeeper voor 85 miljoen dollar, maar het had net zo goed aan die eerder genoemde zorgverzekeraar verkocht kunnen worden…

Het verdwijnen van onze privacy, zowel online als offline, begint zoals je inmiddels wel door hebt, ernstige vormen aan te nemen. Je zou verwachten dat burgers hiertegen beschermd worden door regelgeving van onze overheid. Feit is dat dit al jaren geleden had moeten gebeuren en dat de politiek hier achter de feiten aanloopt.

Geen cookie popup 2.0

De reactie van de politiek is tot nu toe ‘dat er strenge regels moeten komen’. Ik zie versie 2.0 van de cookie pop-up al verschijnen. Om een volgende ‘klik ok’-knop te voorkomen, wil ik graag een voorzetje doen:

A) Ik wil weten welke data er wordt verzameld en met welk doel. Dit moet ik vooral eenvoudig in kunnen zien. Een soort kijkwijzer voor bedrijven, producten en diensten.
B) Ik wil op de hoogte worden gebracht van wijzigingen van die kijkwijzer.
C) Ik wil zelf eenvoudig toegang kunnen hebben tot al deze data en kunnen aangeven wat bedrijven ermee mogen doen.
D) Ik wil dat bedrijven data verwijderen wanneer ik dat aangeef.
E) Ik wil op de hoogte worden gesteld als het eigenaarschap van het bedrijf verandert.

Een gebruiksvriendelijke data 3.0-bijsluiter

Bovenstaande voorstellen zijn radicaal en ik zie als ondernemer dat dit voor kosten gaat zorgen bij mijn bedrijf. Ik zie echter ook dat de manier waarop we het op dit moment oplossen niet werkt. De consequenties zijn niet te overzien en dat maakt het probleem met de tijd exponentieel groter.

Als consument ben je tegenwoordig overal van op de hoogte. Als je een huis koopt, weet je hoe energiezuinig deze is. Van een auto ken je het verbruik. Je weet van een nieuwe wasmachine het energielabel. Overal worden keurige labels en bijsluiters op geplakt. Behalve op het internet. Daar word je aan je lot overgelaten door de overheid. Daarom is het nu echt tijd voor een gebruiksvriendelijke databijsluiter.