Zeven redenen waarom massaal afluisteren een slecht idee is

Kort geding

Vandaag is het kort geding dat we tegen de staat hebben aangespannen. Dit hebben we gedaan, omdat de Nederlandse Staat de Europese regels voor de bewaarplicht negeert. De uitspraak die vandaag wordt gedaan is een slag in de strijd om het behoud van onze privacy. Vorige week behandelde de Tweede Kamer een voorstel, waarmee de Nederlandse overheid meer afluistermacht zou krijgen dan de NSA op dit moment in Amerika heeft. Deze kamerleden wijs ik graag op de volgende zeven redenen waarom massaal afluisteren absoluut niet slim is.

1. Het tast de privacy aan

Privacy is een grondrecht en gaat over je eigen persoonlijke vrijheid en het behoud daarvan. Het is de vrijheid om in je eigen omgeving helemaal jezelf te zijn. Die vrijheid, daar mag je voor strijden. Nu zijn er mensen die zeggen dat zij hun eigen privacy niet belangrijk vinden en dat ze niets te verbergen hebben. Deze mensen raad ik aan “Nee, je hebt wél iets te verbergen” eens grondig te lezen.

Foto door Sean MacEntee

2. Het is schadelijk voor de economie

In Nederland zit een van de grootste internetknooppunten van de wereld, de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX). AMS-IX is qua aantal aangesloten partijen en hoeveelheid verkeer zelfs het op één na grootste internetknooppunt ter wereld. Rond een internetknooppunt waar zo’n groot deel van het internetverkeer met het buitenland wordt afgehandeld en waar de gegevensstroom tussen alle Nederlandse internetproviders wordt afgehandeld, ontstaat een start-up ecosysteem dat daarbij past. Het is een banenmotor voor hoogwaardige arbeidsplaatsen.

Veel van het AMS-IX verkeer is verkeer uit het buitenland. Het gebruik van de AMS-IX is gebaseerd op vertrouwen; het is een onafhankelijke partij en de aangesloten leden van de AMS-IX-vereniging bepalen het beleid. Massaal afluisteren schaadt dat vertrouwen en is een reden voor buitenlandse partijen om hun verkeer niet via dit knooppunt te laten lopen. Ook is het voor Nederlandse bedrijven een reden om geen gebruik meer te maken van Nederlandse infrastructuur, maar uit te wijken naar een privacyvriendelijker land. Meer over dit onderwerp lees je in een artikel van de Volkskrant.

3. Online onzichtbaar worden is eenvoudig

Als mensen kwaad in de zin hebben, is het zeer eenvoudig om anoniem te blijven op het internet. Journalisten en klokkenluiders als Edward Snowden maken gebruik van deze technieken. Het heeft daarom simpelweg geen zin om te gaan luisteren; je kunt ze niet horen.

4. De overheid heeft de capaciteit er niet voor

Er werken 1500 mensen bij de AIVD. Deze medewerkers hadden echter niet door dat vliegen over Oekraïne geen goed idee was, terwijl de Amerikaanse diensten wel degelijk tijdig waarschuwden. Als dit soort zaken door een gebrek aan capaciteit al niet worden opgepakt, hoe wil je dan omgaan met zoveel data? In Frankrijk werden de aanslagen op Charlie Hebdo immers ook niet voorkomen.

5. Het kost heel veel geld

De AIVD maakt onderdeel uit van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de MIVD valt onder het ministerie van Defensie.

De bedragen die de AIVD uitgaf door de jaren heen:

• 2004: 90 miljoen
• 2009: 180 miljoen
• 2012: 200 miljoen
• 2015: 210 miljoen

Het bijzondere daaraan was dat het niet de afspraak was.

Dan rekenen we overigens de kosten van de MIVD nog niet mee en gaan we er ook maar vanuit dat mass surveillance aanzienlijk hogere kosten met zich mee zal brengen dan er nu begroot is. Gelukkig heeft de Nederland overheid een ijzersterke reputatie op het uitvoeren van grote complexe IT-projecten. Daar ging maar één tot vijf miljard per jaar mee verloren.

6. Nerds gaan in verzet

Bij internetbedrijven werken nerds. De gemiddelde nerd is over het algemeen groot voorvechter van privacy. Als een (door hen democratisch gekozen) overheid de wil van het volk niet uitvoert, komen ze in verzet en maken ze hun software zo veilig dat de veiligheidsdiensten er niet meer bij kunnen. Afluisteren werkt daarmee averechts; wil je er wél een keer bij, omdat dit goed is voor de veiligheid van een natie, dan kost dit simpelweg meer tijd.

7. Welk terrorisme

Terrorisme in Nederland heeft tussen 1950 en 2009 tot ongeveer 70 aanslagen met 30 doden geleid. Bij de vliegramp in de Oekraïne kwamen 196 Nederlanders om. Er overleden 661 Nederlandse aan auto-ongelukken in 2011. 44.038 mensen overleden in datzelfde jaar aan de gevolgen van kanker en 38.132 aan hart- en vaatziekten. Hebben we onze prioriteiten wel helder?

Tot slot

Het is bijzonder om te zien dat de mensen die vroeger vochten voor privacy, zoals minister Hennis, het stokje nu zo laten vallen.

De politiek heeft overigens zelf heel duidelijk zicht op de grove mensenrechtenschending, die massasurveillance met zich brengt. Als alle nerds en mensen met verstand van zaken zeggen dat het geen goed idee is, waarom doen we het dan toch? Waarom heb je als overheid een onafhankelijke partij als het College Bescherming Persoonsgegevens in het leven geroepen, als je er niet naar luistert? Ook het CBP stelt immers dat de opsporingsautoriteiten jarenlange ervaring hebben opgedaan, maar kennelijk nog steeds niet in staat zijn een systematische onderbouwing te leveren van de noodzaak van de bewaarplicht. Er zijn slimmere manieren om de AIVD en MIVD effectiever te maken.