Ontwikkeling en training

What happens if we invest in developing our people, and they leave?
What happens if we don’t, and they stay?

In een steeds veranderende wereld, waar de halfwaardetijd van kennis nog maar drie jaar is, móét je jezelf blijven ontwikkelen. Hoe je dat het beste kunt doen? Daar zijn wij nog steeds niet uit, we zitten midden in een traject om dit permanent te verbeteren. Hieronder lees je voornamelijk een samenvatting van wat we inmiddels weten en geleerd hebben. Dit proberen we daarna te vertalen naar het perfecte interne trainingsprogramma.

Drie manieren om te leren

We zien in de praktijk drie manieren om te leren:

1. Individueel leren
   Dit gebeurt (of zou moeten gebeuren) in ons dagelijks werk: het stellen van eigen leerdoelen, door zelfreflectie, het observeren van anderen, en ook gewoon 'meters maken' en ervaring opdoen.
2. Informeel leren
   Het delen van onze leerervaringen met anderen: peer-to-peer-leren of coaching, 'hoe kan ik dit verbeteren?', ervaringen delen, codereviews, etc.
3. Formeel leren
   Trainingen, lezingen, cursussen, seminars, etc.

Vier zaken die leren eenvoudiger maken

Er zijn ook een aantal dingen die leren een stuk eenvoudiger maken:

1. Motivatie: de wil om dat wat je leert, te willen kunnen.
2. Tijd: je moet er in een werkomgeving tijd voor (kunnen) maken.
3. Repetitie: leren op een vast moment en/of gekoppeld aan iets anders, werkt goed. Dat kan een vaste tijd of een vaste plek zijn, zoals tijdens het wandelen of in de trein. Zo'n koppeling helpt om van leren een gewoonte te maken.
4. Drempelmanipulatie: het verlagen van de drempel voor het goede gedrag of verhogen van de drempel voor het foute gedrag. Bijvoorbeeld: je sportkleding en hardloopschoenen klaarleggen voor de dag erna. Dit is drempelverlagend als je meer wilt hardlopen. Een ander voorbeeld is geen ongezond eten kopen. Dit verhoogt je drempel om ongezond te eten.

Het is goed om te weten dat wilskracht wordt overschat. Het voorkomen van verleiding, en dus 'fout gedrag', is vele malen eenvoudiger dan op wilskracht 'het goede' te doen zolang de verleiding aanwezig is. Door de verleiding weg te halen, houd je wilskracht over om het juiste gedrag te vertonen.

Het loont dus om te kijken naar de context waarin je wilt leren: is alles optimaal ingericht om het gewenste gedrag te vertonen? Tweak je omgevingsfactoren voor makkelijker en sneller resultaat.

De beste manier van leren: doelbewust oefenen

Leren bestaat voor een heel groot deel uit oefenen: het door herhaling bekwaam worden.

Het boek Peak van Anders Ericsson en Robert Pool is interessant om te bekijken in het licht van beter leren. In dit boek beschrijven Ericsson en Pool het verschil tussen naïeve oefening, doelgerichte oefening en doelbewuste oefening. Dit laatste zien de schrijvers als de beste manier van oefenen. We zetten ze even in perspectief:

Naïef oefenen: ik wil mijn conditie onderhouden en loop iedere dag vijf kilometer hard op hetzelfde tempo.

Doelgericht oefenen: ik wil beter leren hardlopen en koop daarom een hardloophorloge. Daar zit een trainingsschema bij wat me op de rand van mijn onvermogen laat trainen, zodat mijn vermogen groter wordt.

Doelbewust of opzettelijk oefenen: ik wil in wedstrijdverband een marathon lopen in minder dan drie uur. Ik zoek een goede trainer die me buiten mijn comfortzone duwt. Mijn trainingsschema wordt op basis van mijn prestatie tijdens trainingen aangepast.

Naïef oefenen

Veel mensen geloven dat hoe meer je iets doet, hoe meer je leert. Dat is niet helemaal waar: op deze manier trainen, is een simpele herhaling van zetten. Als je iedere dag vijf kilometer rent op dezelfde snelheid, ga je nooit harder lopen. De waarheid is dat het simpelweg herhalen van iets je niet per se beter maakt.

Als je dezelfde acties en hetzelfde gedrag herhaalt in de 'automatiseringsmodus' (bijvoorbeeld: autorijden) zonder aan je zwakke punten te werken en zonder aan de rand van je mogelijkheden te werken, dan leer je niets nieuws. De persoon die al twintig jaar autorijdt of vijf jaar dezelfde taart bakt, wordt niet beter in het rijden of het taarten bakken, tenzij diegene zichzelf gaat uitdagen. Het simpelweg herhalen van zetten wordt naïef oefenen genoemd. Dit kenmerkt zich door:

• Gewoon doen
• Niet weten of je het correct/goed oefent
• Niet doelbewust handelen

Als je echt iets wilt bereiken, zul je doelgericht moeten oefenen.

Doelgericht oefenen

Deliberate practice is for everyone who dreams

Doelgericht oefenen werkt met specifieke, goed gedefinieerde doelen. Een voorbeeld van doelgericht oefenen is: "speel dit pianostuk, met de juiste snelheid, zonder fouten, drie keer achter elkaar."

Wat helpt bij doelgericht oefenen is:

• Zelfreflectie op het werk, zodat je gelijk aan zwakke punten kan werken;
• Gebruik maken van coaches en trainers voor feedback;
• Het opsplitsen van taken in kleinere stukjes.

Doelgericht oefenen is het samenvoegen van een aantal kleine stapjes om een langetermijndoel te bereiken

Doelgericht oefenen wordt pas echt leuk als het je buiten je comfortzone brengt. Als je iets gaat doen wat je eerder niet kon, net op de grens van je onvermogen, om je vermogen te laten groeien.

Doelbewust oefenen: training voor topniveau

Als je weet op welk vlak je beter wilt presteren en je bent gemotiveerd om dit te leren, dan is doelbewust oefenen de manier om topniveau te bereiken.

Wanneer je doelbewust of opzettelijk oefent, dan zoek je een pianodocent die jou op het (tussen)niveau kan brengen dat je wilt bereiken. Deze docent zegt: "speel de twee maten waar het fout gaat net zo vaak achter elkaar tot je het moeiteloos kunt spelen en je huisgenoten er gek van worden. Speel daarna de hele regel net zo lang tot het foutloos gaat. Neem jezelf vervolgens op en ga luisteren waar je nog aandacht aan moet besteden."

11 tips om doelbewust te oefenen (en expertstatus te bereiken)

Bij doelbewust oefenen ga je heel bewust aan de slag met het trainen van nieuwe vaardigheden. Het doel is om buitengewoon goed te worden. Deze tips helpen je dat doel te behalen:

1. Zoek een goede leraar/coach
   a. Een goede leraar is niet per se iemand die goed is in het vak. Zoek een leraar die goed is voor jouw vaardigheidsniveau. Iemand die net één stap verder is dan jij én daar relatief recent is gekomen, kan je veel meer leren: diegene heeft recente ervaring met de weg die jij nog moet bewandelen.
   b. Een goede leraar of coach helpt je om je eigen beelden en ideeën te ontwikkelen, zodat je jezelf feedback kunt geven (zelfreflectie).
   c. Een leraar of coach geeft je oefeningen die je zelfstandig en locatieonafhankelijk kunt uitvoeren. Dit werkt drempelverlagend.
2. Durf afscheid te nemen
   Als je niets of weinig (meer) leert van een leraar of coach, durf dan afscheid te nemen en op zoek te gaan naar een nieuwe leraar, passend bij je nieuwe niveau.
3. Werk op het hoogste niveau van je vaardigheden. Dit zit niet op de grens van je vermogen, maar net erbuiten. Dit betekent ook dat het uitdagend is en fysiek of mentaal veel van je vraagt.
4. Doelbewust oefenen vraagt ook om focus. Wees volledig aanwezig en present tijdens trainingssessies.
5. Definieer specifieke doelen: wat wil je bereiken en per wanneer?
6. Train je zwakte
   Vind het deel waar je het minst sterk bent en train dat, zodat je de zwakte elimineert.
7. Verschuif je focus
   Mocht blijken dat je die zwakte niet leuk vindt – en er daarom niet goed in bent – dan kun je nog zo veel trainen, maar de motivatie zal dan snel ontbreken. Het is veel waardevoller om je te focussen op de dingen waar je goed in bent en beter in wilt worden. Het is eenvoudiger om van een zes een tien te maken met motivatie, dan van een drie een vijf zonder motivatie. En het levert je ook nog eens meer op – of in ieder geval: minder frustratie.
8. Maak het kleiner
   Wat ook helpt bij opzettelijk oefenen, is om dat wat je oefent, kleiner te maken. Zo maak je het behapbaar, analyseerbaar en repeteerbaar.
9. Zorg voor constante feedback
   Je kunt leren zien als een constant experiment: je doet iets, meet de uitkomsten, leert daarvan en de cyclus herhaalt zich. Hoe kleiner deze 'doen - meten - leren - feedback'-loop is, hoe sneller je leert. Dus zorg voor directe en constante feedback.
10. Kies een ontwikkelveld
    Kies een veld of gebied dat al ontwikkeld is. Zo leer je het snelst van anderen. Anders moet je zelf de weg uitvinden; dat kost veel meer tijd en energie.
11. Herhaal
    Herhaling zorgt voor automatisering. Dat proefwerk Frans waarvoor je woordjes moest leren? Dat ging beter als je iedere dag één keer oefende, dan als je alle materie een half uur voor de toets probeerde op te pakken. Toch?

Het vasthouden van motivatie

Het vasthouden van de motivatie om te leren wordt vaak als meest lastig ervaren. Er zijn een aantal zaken die je helpen je motivatie vast te houden:

1. Verhoog je redenen om door te gaan
   a. Doe wat je leuk vindt
   b. Gebruik sociale motivatie: zoek groepen mensen met hetzelfde doel of blog/vlog over je doel als project, zodat je wel door moet gaan voor je volgers
   c. Stel een duidelijk doel en - waar mogelijk - tussendoelen om sneller resultaat te ervaren
   d. Herinner jezelf aan waaróm je dit wilt leren, zoek jouw why power
2. Verminder je redenen om te stoppen
   a. Als oefenen te moeilijk is, beperk dan de tijd en vergroot de focus
   b. Zorg voor genoeg slaap en een goede kwaliteit slaap. Dat is wellicht een bijzondere tip, maar goede slaap verhoogt de mentale weerstand en helpt daarmee bij het vasthouden van motivatie
3. Meet je vooruitgang: zien dat je beter wordt kan onwijs stimulerend zijn. Mensen vergeten vaak wat ze allemaal al geleerd en gedaan hebben en kunnen daardoor het onterechte gevoel krijgen dat ze niet vooruit komen
4. Krijg (positieve) feedback: feedback kan intern zijn, zoals het plezier om jezelf te zien verbeteren, of extern, zoals erkenning krijgen voor je werk

Hoe ga je verder als je op een plateau belandt?

Begin je met iets te leren, dan gaat het in het begin snel. Je leert de basics en voor je het weet kun je een prachtig stuk spelen op de piano of een heerlijk stuk hardlopen zonder buiten adem te raken. De leercurve wordt daarna echter minder steil. Dit houdt in dat het steeds moeilijker wordt om beter te worden. Daarom stoppen zoveel mensen hun instrument na een jaartje les weer in de koffer, of blijven ze jarenlang dezelfde kampvuurliedjes spelen zonder beter te worden.

Je zult op je weg naar meesterschap af en toe op zo'n plateau belanden. Om na dit plateau weer verder te kunnen klimmen, kun je enkele slimme tools inzetten. De eenvoudigste manier is het zoeken naar andere benaderingen.

Omdat plateaus ontmoedigend kunnen zijn, is het van cruciaal belang dat je niet denkt dat je een hoogtepunt hebt bereikt. Het is alleen een kwestie van techniek, training en tijd voordat je het plateau doorbreekt. Dan wordt de leercurve weer steiler, je leert weer meer bij en gaat naar het volgende niveau!

Als je toch denkt: "ik stop!", doe dat dan nadat je het plateau hebt doorbroken. Je zult ervaren dat er wellicht nog meer te leren is.

Wat je ook kan helpen: zoek een coach die het plateau al heeft doorbroken. Dit werkt vooral goed als je iets wilt leren in een bekend veld waar je zelf junior in bent.

Het perfecte interne trainingsprogramma

Nu we zoveel weten over leren, zou het mogelijk moeten zijn om het perfecte interne trainingsprogramma op te stellen. Zoals eerder in dit stuk aangegeven zijn we daar nog niet, maar we doen – vooral voor onszelf – wel een poging. Op naar het perfecte interne trainingsprogramma.